بررسی اثرات القای پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه بر گیاهچه های باززاشده بذرالبنج مشبک (hyoscyamus reticulatus l.)

بذرالبنج مشبک (hyoscyamus reticulatus l.) یکی از مهم­ترین گیاهان داروبی متعلق به تیره بادنجانیان بوده که به دلیل دارا بودن آلکالوئیدهای تروپانی در صنایع داروسازی کاربرد فراوانی دارد. در سال­های اخیر باززایی، پرآوری و پلی پلوئیدی درون شیشه ای گیاهان دارویی، یکی از موضوعات جالب توجه در بیوتکنولوژی و کشت بافت گیاهی می باشند. آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با تیمار هورمون بنزیل آمینوپورین (bap) در سه سطح (0، 4/4 و 8/8 میکرومولار) و ایندول استیک اسید (iaa) در سه سطح (0، 1/1 و 2/2 میکرومولار) و در سه تکرار انجام شد. در ادامه القای پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه ای روی گیاهچه های باززایی شده با تیمار کلشی سین در 5 غلظت (0، 05/0، 1/0، 2/0 و 5/0 درصد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تعیین سطح پلوئیدی گیاهان، بررسی های میکروسکوپی، فلوسایتومتری و شمارش کروموزومی انجام شد. نتایج نشان داد که پس از شش ماه رشد، تیمار هورمونی 8/8 میکرومولار bap به همراه 2/2 میکرومولار iaa با میانگین13/13 گیاهچه در هر ریز نمونه، شاخه­زایی بهترین تیمار هورمونی برای باززایی شناخته شد. نتایج بررسی های فلوسایتومتری نشان داد که تیمار 1/0 درصد کلشی سین در زمان 48 ساعت با راندمان 72 درصد تولید گیاهان پلی پلوئیدی مناسب ترین تیمار شناخته شد. القای پلی پلوئیدی با تغییرات معنی­دار در ویژگی­های مختلف گیاه همراه بود. تعداد کروموزوم گیاهان دیپلوئید برابر با 34 عدد (2n=2x=34) و درگیاهان تتراپلوئید برابر 68 (2n=2x=68) بود. بنابراین می توان گفت کلشی سین بطور مؤثری قابلیت القای پلی پلوئید در این گیاه را دارد.